Книги, похожие на «Eliza Orzeszkowa, W ogniu pracy i łez…»

Marta stanowi typowy przykład pozytywistycznej powieści tendencyjnej. Zbyt typowy jak na gust dzisiejszy – ze szkodą dla wagi podejmowanej przez Orzeszkową tematyki obecności kobiet na rynku pracy i w życiu społecznym.Oczywiście wiele się zmieniło, odkąd Marta została po raz pierwszy opublikowana w 1873 roku na łamach „Tygodnika Mód i Powieści”. W naszym kręgu kulturowym edukacja dziewczynek nie różni się merytorycznie od tej przeznaczonej dla chłopców: ma służyć im w życiu zawodowym, a nie jedynie w salonie dla uprzyjemnienia spotkań towarzyskich. Kobiety studiują na wyższych uczelniach i mają prawa wyborcze, również bierne. Jeśli do którejś przyczepi się na ulicy znany podrywacz i będzie miał kaprys jej towarzyszyć, nie poderwie to jej reputacji… raczej nie, przynajmniej w większych miejscowościach.Wszystko to są jednak stosunkowo nowe zdobycze cywilizacyjne, uzyskiwane sukcesywnie, przy wtórze komentarzy raz kpiących, innym razem oburzonych. Ciągle jeszcze wizja kobiety jako przywódczyni państwa, szczególnie dużego, światowego mocarstwa, jest rewolucyjna, a dla wielu nie do przyjęcia. Ciągle też za te same kwalifikacje kobiety dostają mniejszą płacę od mężczyzn, a kobieta samodzielnie wychowująca dziecko nie jest traktowana jak głowa rodziny, choć nią jest w istocie. Przede wszystkim jednak silna pozostaje tendencja postrzegania tych czasów, które ukazuje powieść Orzeszkowej, jako czasów idyllicznych, kiedy kobieta pozostawała oddana tylko kręgowi domowych obowiązków, otoczona szarmanckim zainteresowaniem oraz opieką mężczyzn i to jej w zupełności wystarczało, uszczęśliwiało, jako „naturalne” jej położenie.Warto tej idylli przyjrzeć się bliżej, wybaczając autorce przerysowania i perswazyjny ton. Był on potrzebny wówczas, żeby nadać impet ruchowi emancypacyjnemu: dlatego Marta przyniosła Orzeszkowej potężny sukces w kraju i za granicą, uczyniła ją też adresatką listownych zwierzeń, próśb o rady i podziękowań od wielu kobiet z różnych warstw społecznych, w różnym wieku i z różnych stron.

Przenosimy się do roku 1226 i 1227, gdzie spotykamy dwa skonfliktowane rody – Odrowążów i Gryfitów. Tytułowy bohater, Waligóra, jest przedstawicielem tego pierwszego i bratem biskupa krakowskiego, Iwona Odrowąża. Przedstawicielem rodu Gryfitów jest Jaszko, wichrzyciel i spiskowiec.Śledzimy ich wędrówki po kraju i poznajemy Polskę okresu rozbicia dzielnicowego – bywamy w dworkach książęcych, siedzibach możnowładców, gospodach i salach sądowych, a ostatecznie jesteśmy świadkami pogłębienia się kryzysu w kraju podczas zjazdu książąt w Gąsowie.Waligóra to kolejna powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego wchodząca w skład cyklu historycznego Dzieje Polski. Autor ponownie przedstawił nam galerię interesujących postaci, wielką politykę i wątki miłosne.

Warszawa, rok 1861. Po upadku powstania listopadowego społeczeństwo polskie organizuje się przeciwko carskiemu zniewoleniu, powstają tajne organizacje patriotyczne, w których działa głównie młodzież akademicka. Ale i carski aparat represji nie przestaje działać, rozbudowuje swoją siatkę szpiegowską, do której należą głównie Polacy.Szpiegiem jest również Adam Pressler, uczestnik powstania listopadowego, który zarobione pieniądze najczęściej przepija. Nie wie o tym, że jego własny syn działa w jednej z organizacji, która przygotowuje wystąpienie zbrojne. Pod wpływem wyrzutów sumienia postanawia on zerwać ze szpiegostwem po wykonaniu ostatniego zadania, którego efektem jest aresztowanie młodzieży należącej do podziemnej organizacji. Wśród nich jest syn Adama. Co w tej sytuacji zrobi mężczyzna?

Berek Guzik jest Żydem, mieszkańcem miasteczka w Lubelskiem. W rozmowie z narratorem przedstawia mu swoje przekonania na różne tematy – uważa na przykład, że prawdziwą wartością nie są pieniądze, ale mądrość, którą zdobywa się przez całe życie.Uważa siebie za mądrego człowieka, ponieważ słucha ludzi i dużo czyta – nie zdobył jednak bogactwa, ponieważ nie miał do tego szczęścia, ale nie jest to dla niego ważne. Mówi rozmówcy o swojej wierze i obrazie Boga, jaki sobie wykreował – w jego opowieściach zawiera się wiele ludowych przekazów. Opowiada również tajemnicze historie miasteczka.Klemens Junosza to powieściopisarz, nowelista i felietonista drugiej połowy XIX wieku. Przez długi czas pisywał do różnych czasopism warszawskich i lubelskich. W swoich utworach często poruszał tematykę związaną ze środowiskami chłopskimi, mieszczańskimi i żydowskimi.