Книги, похожие на «Eliza Orzeszkowa, Ogniwa»

Nowela, której bohaterką jest starsza kobieta ze skłonnością do nadużywania alkoholu, pracująca jako kucharka.Maria Konopnicka w roli głównych bohaterów swoich utworów obsadza zwykłych, prostych ludzi. Jedną z takich postaci jest Urbanowa, kucharka, której delirium coraz bardziej utrudnia wykonywanie codziennych obowiązków. Kobieta jest matką Jaśka. Pragnie dla niego dobrego życia, chce dobrze wychować syna, jednak nie jest w stanie zapewnić mu dostatku. Chłopak uczy się zawodu szewca, jest brudny, głodny, zaniedbany, jedynie matka podczas nieczęstych spotkań stara się o niego zadbać. Urbanowa żyje w świecie marzeń, które nie mają szans na spełnienie. Chciałaby, aby Jasiek wiódł królewskie życie, ale czy jest to możliwe?

Uwięziona to piąta część cyklu powieściowego W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta, ostatnia z przetłumaczonych przez Tadeusza Boya Żeleńskiego. Jej tematem są przeżycia głównego bohatera związane ze zrealizowaną wreszcie miłością do Albertyny.Zebrane wcześniej obserwacje dotyczące romansu Odety i Swanna czy Racheli i Roberta de Saint-Loup rzutują nieuchronnie na związek Marcela z ukochaną. Jej fascynująca niegdyś nieuchwytność staje się źródłem udręki. Doświadczenia sprawiają, że każdy gest Albertyny wydaje się Marcelowi symptomem wiarołomstwa i nie wiadomo, na ile podejrzenia zazdrosnego kochanka są uzasadnione. Pętla coraz bardziej się zaciska. On prześladuje kochankę, ona znajduje coraz więcej przyjemności w mnożeniu dwuznacznych tajemnic.

Pęknięta oś w bryczce zmusza dwóch studentów do szukania pomocy w pobliskiej wiosce. Przypadkowo uczestniczą w smutnej uroczystości – pogrzebie mlecznej krowy. Rok później studenci ponownie trafiają do tej samej wioski, i ponownie uczestniczą w pogrzebie – tym razem bażanta.Dwie rodzajowe scenki służą Świętochowskiemu to uwidocznienia różnic klasowych pomiędzy ziemiańską szlachtą a włościaństwem. Jak na postępowego pisarza przystało, w tym porównaniu szlachta wypada o wiele gorzej. Aleksander Świętochowski był wpływowym przedstawicielem inteligencji warszawskiej końca XIX wieku. Jego esej ”Praca u podstaw” był jednym z fundamentów, na którym kształtował się pozytywistyczny system wartości.

Właścicielka sławnej warszawskiej pensji, pani Latter, jest kobietą niezależną. Miała dwóch mężów, jeden z nich zmarł, drugi również uchodzi za zmarłego, choć losy jego owiane są tajemnicą. Samodzielnie wychowała dwoje dzieci i silną ręką kieruje instytucją wychowawczą dla panien. Jedną z jej pomocnic jest pracująca jako „dama klasowa”dziewiętnastoletnia Madzia Brzeska, którą cechuje dobroć serca, naiwność oraz… zdumiewająco niska samoocena. Zmagania tych bohaterek z życiem, z otaczającą rzeczywistością stanowią temat powieści Emancypantki Bolesława Prusa.Oprócz tych dwóch głównych postaci, przez karty powieści przewija się cały korowód kobiet rozmaicie ustosunkowujących się do nowoczesnej wówczas idei emancypacji, jednolicie natomiast cechujących się hiperemocjonalnością lub wręcz skłonnością do histerii, jak np. emancypantka w stylu brytyjskim, panna Howard. Z powieści, której akcja osadzona została w latach 70. XIX w., drukowanej w latach 90. (w odcinkach w „Kurierze Codziennym” w 1890 r., wyd. całości w 1894 r.), nie dowiemy się o tym, czym istotnie był wówczas ruch na rzecz wyzwolenia kobiet w Polsce – w tym celu lepiej sięgnąć po teksty Żmichowskiej (np. opracowane przez Boy'a listy). Dowiemy się natomiast wiele o potocznych opiniach, funkcjonowaniu plotki oraz obowiązujących obyczajach. Ukazana przez Prusa rzeczywistość społeczna, w której funkcjonowały kobiety, niezależnie od zamierzeń autora robi wstrząsające wrażenie.Powieść o emancypacji kobiet w sposób zadziwiający przeistoczyła się pod piórem pozytywistycznego pisarza w powieść o pieniądzach: o kredycie, kapitale, zyskach i kosztach, materialnych podstawach bytu, o ekonomii zakreślającej horyzont aspiracji.

Gedali, Żyd schwytany za pożywianie się grochem rosnącym przy drodze, zostaje rozpoznany przez właściciela plonów jako wcześniejszy partner w interesach.Kolejna nowela, w której autorka porusza problematykę żydowską. Jest to motyw bardzo często pojawiający się w twórczości Elizy Orzeszkowej, która starała się pozorne wady przypisywane Żydom przedstawiać jako zalety. Dostrzegała ich trudny los, ale również pracowitość, przedsiębiorczość i poświęcenie. W swoich tekstach starała się skłonić Żydów do asymilacji z narodem polskim, od którego odróżnia ich w zasadzie tylko religia. Gedali to opowieść o tym, że nie można oceniać ludzi po pozorach oraz że warto pochylić się nad każdym człowiekiem, by poznać jego historię.